Cilt Lekeleri için Lazer Uygulamaları ve Diğer Teknolojiler

Cilt lekeleri, derimizde bulunan melanin adı verilen bir maddenin miktarında ve dağılımındaki değişiklikler nedeniyle oluşan bir grup deri değişikliğini kapsar. Melasma, postenflamatuar pigmentasyon, solar lentigo ve efelidler (çiller) özellikle yüz bölgesinde karşılaştığımız koyu renkli lekeler ile karakterize cilt değişiklikleridir. Cilt lekeleri çok sık karşılaşılan bir problemdir ve altta yatan birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir. Genetik etmenler, güneş ışığı, bazı ilaçlar ve hormonal değişiklikler bu nedenlerden en önemlileridir. Altta yatan nedenleri ve hangi tip lekelenme problem ile karşı karşıya olduğumuzu anlamak tedavi planımızda önem taşır. 
 

 

Güneş, leke oluşumunda en önemli faktördür. Cildimizde bulunan hücreler, güneş ışınlarından korunmak için melanin sentezler. Yani güneşe maruz kaldıkça cildimizdeki melanin düzeyi artar. Ek olarak ultraviolet ışınları cildimizde reaktif oksijen moleküllerinin oluşmasına neden olur. Oluşan bu zararlı moleküller melanin üreten hücreleri uyararak daha fazla melanin üretilmesine neden olur. Cilt lekeleri kadın hormonal aktivitesi ile de yakından ilişkilidir. Özellikle gebelik döneminde lekelenme artarken, erkeklerde cilt leke problemleri kadınlara göre çok daha az görülür. Genetik faktörler de önemli role sahip olup leke problem olan kişilerin yaklaşık %55-65’inde ailede leke problemleri öyküsüne rastlanır. 
 

Leke problemlerinde tedavi planlaması yaparken kişinin cilt tonu, lekelerinde cildinde hangi derinliğe kadar ilerlediği ve lekeye neden olan etmenlerin belirlenmesi önemlidir. Tüm bu faktörler belirlendikten sonra kişiye özel bir tedavi planı oluşturularak tedaviye başlanmalıdır. Leke tedavilerinin ilk ve en önemli basamağı güneş ışınlarından korunmaktır. İkinci basamakta medikal ve dermokozmetik topikal tedaviler ve peeling tedavileri sonrasında ise lazer ve cihaz bazlı tedaviler gelir. Genellikle en etkili tedavi bu basamakların kombine edilmesi ile oluşturulmaktadır.
 

Leke tedavisinde farklı dalga boylarında lazerler, ışık bazlı tedaviler (BBL, IPL) ve mikroiğneleme yöntemlerinden (RF mikroiğneleme, dermapen, dermarollar) faydalanıyoruz. Lazer sistemleri belirli dalga boylarındaki ışınların özel sistemler ile odaklanarak hedefe iletilmesini sağlayan cihazlardır. Lazer ve ışık bazlı sistemler ile tedavide selektif fototermoliz adı verilen konsept önem taşır. Belirli dalga boyları derimizde bulunan ve hedef veya kromofor adı verilen spesifik moleküller tarafından seçici olarak emilir. Yani tedavide hedeflemek istediğimiz moleküle uygun dalga boyunu içeren cihazları seçerek, çevre dokuya zarar vermeden sadece o moleküle ulaşabiliriz. Özellikle lazer sistemlerinde bu sayede hedef moleküle direk ulaşarak hem yan etkileri azaltabilir hem de iyileşme süreci çok daha kısa olan işlemler yapabiliriz. Leke tedavilerinde hedefimiz melanin olduğundan melanini hedef alan dalga boyundaki sistemlerden yararlanıyoruz. Bu sistemlerden bazıları; Q switch Nd-Yag lazerler, Q switch KTP lazer, Q switch Ruby lazer, Pikosaniye lazerler, Fraksiyonal ablatif ve non-ablatif lazerler.
 

Q switch lazerler hem dalga boyları hem de ışınları kısa sürede verme özellikleri sayesinde melanini iyi hedef alan sistemler. Bu nedenle de leke tedavilerinde sık kullanılan lazer yöntemlerinden birisi. Bu sistemler ayrıca pigmentleri hedef alma özellikleri sayesinde dövme silme tedavilerinde de kullanılmaktadır. Bu lazerlerin bir diğer önemli özelliği de işlem sonrası günlük hayata dönme sürelerinin ve iyileşme periyotlarının çok kısa olmasıdır. Bu nedenle de özellikle aktif çalışma hayatı olan kişilerde iyi bir tedavi seçeneği haline gelir. Pikosaniye lazerler de Q switch lazerlere benzer özelliklere sahiptir ve leke tedavisinde tercih edilen sistemlerden birisi. 

Fraksiyonal ablatif lazerler (Karbondioksit lazer, Er-Yag lazer gibi), melanin yerine derimizdeki suyu hedef alan sistemlerdir. Fraksiyonel adı verilen boşluklu atımlar sayesinde ciltte dik şekilde delikler ve aralarda hasar görmemiş alanlar oluşturarak çalışır. Bu sayede lazer ile hasarlanmayan alanlar iyileşmeyi hızlandırırken, lazer ile oluşturulmuş kolon şeklindeki delikler yara iyileşme sürecini başlatarak yeni kollajen sentezi, yenilenmiş bir deri ve uygulanan serum veya ilaçların emiliminin artmasını sağlar. Fraksiyonal lazer tedavilerinin bu özelliğinden faydalanarak mezoterapi ve PRP gibi yöntemler ile kombine edilerek melasma tedavisindeki etkinlikleri arttırabiliyoruz.  
 

IPL (Intense pulsed light) ve BBL (Broad band light) sistemleri ise sıklıkla lazerler ile birlikte değerlendirilse de lazer sistemlerinden farklı şekilde çalışan ışık sistemleridir. Bu sistemlerde farklı dalga boylarını aynı cihazda kullanmak imkanı mevcuttur. Bu sistemlerin önemli avantajları lekeler ile birlikte özellikle damar ve kızarıklık gibi cilt problemleri birlikte tedavi edilebilir. Dezavantajları ise cilt tipinden etkilenen sistemler olduğundan koyu deri tipine sahip kişilerde leke tedavisinde iyi tercih değillerdir. Açık tenli kişilerde leke tedavisinde daha öncelikli tercih edilir. 

 

Mikroiğneleme sistemleri ise leke tedavisinde tek başına veya kombinasyonlar ile kullanılabilir. RF mikroiğneleme (altın iğne), deride çok sayıda mikro-delikler açmanın yanında iğne uçlarında radyofrekans enerjisi sağlaması nedeniyle sadece mikroiğneleme sağlayan cihazlara göre (dermarollar, dermapen gibi) daha yüksek etkinliğe sahiptir. Rf mikroiğneleme tüm cilt tiplerinde kullanılabilir ve iyileşme süreci fraksiyonal lazerlere göre daha kısadır. Bu yöntemler ayrıca sonrasında uygulanan topikal tedavilerin (serum, aktif içerikler, PRP ve mezoterapiler gibi) emilimini arttırmaları nedeniyle de kullanılabilir. 
 

Leke tedavileri her mevsimde uygulanabilmektedir. Ancak mevsimlere göre seçilecek yöntemler değişiklik gösterebilir. Derinin yüzeyine hasar veren yöntemler genellikle güneşe daha az maruz kalınan kış aylarında uygulanır. Orta ve derin peeling tedavileri, fraksiyonal lazer tedavileri, IPL gibi ışık sistemleri ile planlanan tedaviler kış ayrına bırakılmalıdır. Ancak seçici olarak melanin odaklı olan Q switch lazer tedavileri, mezoterapiler, PRP tedavisi ve bazı topikal tedaviler yaz aylarında da uygulanabilir. Tedavinin ana basamaklarından birisi 4 mevsim boyunca yoğun güneşten korunmadır.