I - Ciltte Yaşa Bağlı Değişimler
A. Kırışıklıklar ve İnce Çizgilerin Oluşumu
Yaş aldıkça hücre deformasyonuna bağlı olarak cildimiz elastikiyetini kaybeder, incelir ve cilde hacim veren bağ dokudaki önemli yapıtaşlarının azalmasıyla cilt daha az yağlı hale gelir. Nemini ve mevcut kolajenini kaybeden cilt, kırışıklara ve ince çizgilere neden olabilen zararlı UV ışınlarına karşı daha savunmasız hale gelir. Kolajenle birlikte elastin ve hyaluronik asit artık gençken olduğu kadar üretilmediğinden kırışıklıklar, ince çizgiler ortaya çıkar ve zamanla derinleşmeye başlar. Bu süreci yavaşlatmak ve hatta bazı durumlarda tersine çevirmek için gerekli içeriklerin başında hyaluronik asit, trehalose, betaglucan, doğal nemlendirme faktörleri, hidrolize kolajen, elastin, peptit içeren ürünler ve seramitler gelir.
B. Cilt Dokusunun Azalması ve Sıkılığın Kaybı
Yaşlandıkça hücrelerimiz daha yavaş yenilenir. Cildin gücünü ve elastikiyetini azaltan kolajen yıkımı ve bağ dokudaki hasar sonucu deri altı yağ tabakası incelir ve cilt dolgunluğunu kaybeder. Bu nedenle ciltte gevşemeler, sarkmalar yani elastikiyet kayıpları gözlenmeye başlanır. Bu kayıplar sadece yüzümüzde değil el, boyun, dekolte gibi vücudun diğer bölümlerinde hatta göz altlarında torbalanma ve göz kapağı düşüklüğü şeklinde de gözlenebilir. Rutin oluştururken c vitamini, peptitler, aha/bha/pha içerikli organik asitler, retinoidler ve sıkılaştırıcı etkiye sahip hidrolize kolajen ve elastin içeren ürünler tercih edilmelidir.
C. Lekelerin ve Pigment Değişikliklerinin Artışı
Yaşlandıkça, cildimizin doğal pigmenti de azalır. Bu da cilt rengimizin mat, solgun, donuk ve cansız bir gri tona evrilmesine zemin hazırlar. Yaşlanma süreciyle birlikte melanin pigmenti üretimi azalabilir ve ciltte düzensiz pigmentasyon oluşabilir. Güneşin zararlı UV ışınları da ciltte kalıcı pigment değişikliklerine yol açabilir. Özellikle eller, yüz, kol ve dekolte bölgesi gibi güneşe daha fazla maruz kalan bölgelerde leke ve pigmentasyon artışı sıkça görülür. Bu durumu önlemek veya azaltmak için yapılması gerekenler arasında, iyi bir güneş koruyucu kullanmak, cilt bakım rutinine leke karşıtı ürünler eklemek (C vitamini, niacinamide, arbutin, traneksamik asit, kojik asit, peptitler, yeşil çay, meyan kökü vb), antioksidan zengin içerikleri tüm rutinlerde kullanmaya özen göstermek ve gerekli hallerde klinik işlemleri sürece dahil etmek sayılabilir.
D. Cilt Bariyerinin Zayıflaması ve Nemsizlik
Yaşlandıkça cildin su tutma yeteneğinin azalması daha fazla kuruluğa ve nemsizliğe neden olur. UV hasarı, soğuk/sıcak hava değişimleri, rüzgar, kirlilik ve bunun gibi çevresel faktörler, cilt bariyerinin işlevini zayıflatır. Deri yolu ile nem kaybı artar ve cildin doğal nem dengesi bozulur. Yanlış cilt bakım ürünleri, agresif temizleyiciler, cilde uygun olmayan içeriklerin kullanımı da cilt bariyerinin bozulması ve cildin dehidrate olmasında rol oynayan diğer olumsuz durumlardır. Cilt bariyerini güçlendirmek ve cildin nem düzeyini korumak için cildi düzenli bir şekilde nemlendirmek, nazik temizleyiciler kullanmak, cildimizi güneşten korunmaya özen göstermek ve cilt tipimize uygun içerikleri rutinlerimize eklemek doğru bir yaklaşım olacaktır.
II - Cilt Bakım Rutininde Cilt Değişimlerine Göre Yaklaşımlar
A. Genç Yetişkinler için Öneriler (20’li yaşlar)
20'li yaşlar, cildin kolajen depolarının dolu, genç ve sağlıklı olduğu bir dönemdir. Ancak, cildinizi korumak ve gelecekteki yaşlanma belirtilerini en aza indirmek için düzenli bir cilt bakım rutini uygulamak önemlidir.
20'li Yaşlar Rutin Örneği:
Sabah:
1. Temizlik: Sülfatsız, nazik bir temizleyici.
2. Tonik: Alkolsüz bir nem toniği ya da essence.
3. Serum: Hyaluronik asit.
4. Nemlendirici: Hafif ve su bazlı bir nemlendirici.
5. Güneş koruyucu ile yüz ve boyun bölgesini koruma.
Akşam:
1. Temizlik 1/2: Yağ bazlı temizleyici ile cildi temizleme.
2. Temizlik 2/2: Su bazlı nazik bir temizleyici ile temizleme.
3. Tonik/essence kullanarak cildi dengeleme.
4. Serum: Niacinamide.
5. Nemlendirici uygulama.
*Haftada 1 kez nazik asitler ya da enzim peelingler ile ölü hücre tabakasından arındırmak.
B. Orta Yaş Grubu için Öneriler (30’lu yaşlar)
30'lu yaşlar, ciltte yaşlanma belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı bir dönemdir. Bu nedenle rutinlerde anti-aging içeriklere yer verilmelidir.
30'lu Yaşlar Rutin Örneği
Sabah :
1. Temizlik: Hafif asidik ve pH dengeli bir temizleyici.
2. Serum: C vitamini ya da antioksidan içerikli bir serum.
3. Anti-aging içerikli bir göz kremi.
4. Antioksidan, probiyotik ya da seramit içerikli nemlendirici.
5. Uygun spf ile rutini sonlandırma.
Akşam :
1. Çift aşamalı temizlik.
2.Tonik: Haftanın 2 akşamı aha/bha içerikli asitli tonikler (aynı rutinde retinoidler olmayacak), kalan günlerde nemlendirici etkili asitsiz tonikler.
3. Serum: Niacinamide, peptit içeren serumlar tercih edilebilir.
4. Retinoidler (Uygulama kişinin alışkın olma seviyesine göre minimum 2 gece maksimum 4 gece)
5. Seramit, hyaluronik asit, probiyotik, kolajen içerikli nemlendiriciler ve göz kremleri.
*Haftada 3 kez cilde uygun konsantrasyon ve asit türü ile cildi ölü hücrelerden arındırmak. Haftada 1-2 akşam yoğun uyku maskesi.
C. Orta-Üstü Yaş Grubu için Öneriler (40’lı yaşlar)
40'lı yaşlar, ciltte daha belirgin yaşlanma belirtilerinin ortaya çıktığı bir dönemdir. Dolayısıyla, cilt bakım rutininizi düzenli olarak uygulamak ve cildinizi genç ve sağlıklı tutmak önemlidir.
40'lı yaşlar rutin örneği
Sabah :
1-Probiyotik içerikli temizleyicilere öncelik verilebilir.
2- Minimum %10 ve üzeri C vitamini serumu.
3-Hyaluronik asit serumu.
4-Antioksidanlardan zengin nemlendirici.
5-Geniş spektrumlu spf.
Akşam :
1- Çift aşamalı temizlik.
2- Fermente içerikli tonik ya da essence.
3- Retinal ya da retinol (düşük olmayan seviyede)
4- Serumlarda tercih edilebilecek içerikler bakır peptitler, peptitler, büyüme faktörleri içeren ürünler, hyaluronik asit, niacinamide
5- Nemlendiricilerde tercih edilecek içerikler seramit, antioksidanlar, resveratrol,
niacinamide vb.
6- Haftanın 3 akşamı kimyasal asitlerle peeling.
7- Haftanın 2 akşamı cilde uygun komedojenik olmayan yağlar.
8- Haftanın 1 akşamı yoğun besleyici nem maskeleri uygulanabilir.
III - Cilt Bakımında Yapılmaması Gereken Hatalar
Cilt bakımında yapılmaması gereken fakat ne yazık ki yaygın olarak yapılan bazı hataları maddeler halinde özetleyelim.
1-Yüzü sertçe temizlemek, temizlik konusunda agresif içerik ve yöntemlere başvurmak.
2- Çok sık ve gereğinden fazla oranlarda peeling işlemi uygulamak.
3- Cildi yeterince nemlendirmemek. Özellikle yaz aylarında bu detayı atlamak.
4- Güneş koruması konusunda özensiz davranmak. Doğru miktarda ürün kullanmamak.
5- Makyajı temizlemeden uyumak.
6- Cilt tipine uygun olmayan ürünler kullanmak.
7- Bilinçsiz ve çok kalabalık ürünlerden oluşan rutinler yapmak.
8- Doğal adı altında dermatolojik olarak test edilmemiş yöntemler/ürünler/ev tipi uygulamalara yönelmek.
9- Kendi kendine teşhiste bulunmak tedaviler uygulamak.
10- Kullanımı riskli olan güçlü aktifleri kulaktan dolma ya da bilinçsiz tavsiyeler üzere kullanmak.
IV - Sonuç
A. Ciltte Yaşa Bağlı Değişimlerin Doğal Bir Süreç Olduğunun Farkında Olmak
Yaşa bağlı cilt değişikliklerin tamamen doğal bir süreç olduğu ve herkesin yaşayabileceği bir durum olduğunu kabullenmek güzel yaş almada önemli bir adım olacaktır. Kendimizle barışık olmak düzenli ve uygun cilt bakımı yapmak yapabileceklerimizin başında geliyor. Ancak, belirli bir cilt sorununuz varsa veya ciltte anormal değişiklikler fark ederseniz, bir dermatoloğa danışmamız gerektiğinin de her zaman bilincinde olarak yol almak önemli.
B. Doğru Cilt Bakımı ve Sağlıklı Yaşlanma İçin Bilinçli Adımlar Atmak
Rutinler kişiden kişiye, cilt tipinden cilt sorununa, yaşa vb durumlara varana dek çok çeşitli parametrelere bağlı değişkenlik gösterse de temelde temizleme, nemlendirme ve koruma adımları asla atlanmaması gereken adımlar olmalıdır. Sağlıklı bir cilt için rutinler iyi bir uyku, doğru bir beslenme ve sağlıklı yaşam standartlarıyla desteklenmelidir. Sigara, alkol kullanımı, stres, çevre kirliliği, düzensiz yaşam, hormonal düzensizlikler, menopoz, ilaç kullanımı ve çeşitli hastalıkların cildimize doğrudan etki eden faktörler olduğu unutulmamalıdır. Unutmayalım kaliteli ve doğru bir cilt bakımını, sağlıklı bir yaşam ile desteklerseniz istediğiniz sonuçları alabilirsiniz.